Een lang gekoesterde tweede kans
De ontwikkelingen in de wintersportwereld gaan snel. Als gevolg van enkele warmere winters, hoge kosten en door concurrentie ‘verplichte’ schaalvergroting, verdwijnen steeds meer kleine skigebiedjes en oudere liften. Daarmee gaan stukjes geschiedenis, met bijzondere liften en leuke pistes, verloren, wat in mijn optiek erg jammer is. Dit proces is voor een individuele wintersporter helaas nauwelijks te beïnvloeden, waardoor het zaak is om er snel bij te zijn als je dit soort gebieden wilt bezoeken. Dat lukt helaas niet altijd, maar in sommige gevallen dient zich een soort van tweede kans aan: dit is een verhaal over antieke eenpersoonsstoeltjesliften en een verdwenen skigebiedje.
Gemiste kans in Montafon
Jaren geleden stond ik ’s ochtends in een skibus in Montafon (Oostenrijk), onderweg van Schruns naar Latschau voor een dagje skiën in het skigebied Golm. De route voerde door het dorp Tschagguns en passeerde het minigebiedje Grabs, een plek die nog op mijn lijst stond voor een bezoek. Niet in de laatste plaats vanwege een antieke eenpersoonstoeltjeslift uit 1947 (!) van de Vorarlbergse liftfabrikant Steurer. Als zelfbenoemd liftfanaat wilde ik hier graag nog eens mee de berg op. Gebouwd net na de Tweede Wereldoorlog, was dit zelfs de eerste commercieel gebruikte stoeltjeslift van Oostenrijk! Het kleine skigebiedje op de flanken van de Hochegga (1.660 meter) boven Tschagguns beschikte daarnaast over een sleeplift met een rode en blauwe piste, een rode dalafdaling (in totaal 4 kilometer piste), wat wandelpaden en een bergrestaurant. Omdat we weinig tijd hadden, besloten we niet uit de bus te stappen en door te rijden naar het skigebied Golm. Ondanks de leuke skidag daar, bleef de wens om Grabs te bezoeken toch bestaan.
Echter, toen een paar jaar later de volgende mogelijkheid zich aandiende, was de stoeltjeslift stilgelegd en het gebiedje van Grabs helaas permanent gesloten. De stoeltjeslift en sleeplift zijn afgebroken en alleen het Berggasthof Grabs is nog over, plus uiteraard een knagend spijtgevoel bij mij. Niet alleen is het me niet gelukt een bezoek te brengen aan het skigebiedje van Grabs, ook een ritje met zo’n oude eenpersoonsstoeltjeslift is er niet meer van gekomen. In de gebieden waar ik de jaren daarna kwam, was dit type lift helaas al niet meer aanwezig en met ieder jaar dat voorbijging verdwenen overal steeds meer van dit soort stukjes geschiedenis. Ik dacht mijn kans gemist te hebben… tot afgelopen winter.
Tweede kans
Begin februari heb ik samen met collega Henri een roadtrip gemaakt langs een aantal kleine skigebieden in het zuiden van Duitsland. Hier in het zuiden van Beieren, dicht tegen de Oostenrijkse grens, ligt een aantal kleine, onbekende skigebiedjes. De liften zijn er oud en allesbehalve snel, de skimogelijkheden zijn beperkt, en de tijd lijkt er te hebben stilgestaan. Dat wil zeggen: dat vermoeden we, aangezien de hoogtijdagen van deze liften en gebieden waarschijnlijk al lang voorbij waren toen wij beiden werden geboren. Toch hebben dit soort gebieden en met name de traditionele liften een bepaalde aantrekkingskracht op ons en wilden we deze museumstukjes ervaren, nu het nog kan. Onder die museumstukjes bevond zich ook de eenpersoonsstoeltjeslift in het gebiedje Kampenwand bij Aschau im Chiemgau. Ik zou een tweede kans krijgen om met dit type lift de berg op te gaan, maar eerst wachtte ons nog een rit met de uit 1957(!) stammende gondelbaan, een ander museumstuk in dit ‘nostalgie-skigebied’.
Eenmaal boven leek het er in eerste instantie niet op dat mijn tweede kans zou komen; de eenpersoons Roβleiten-stoeltjeslift was namelijk dicht. Niet vanwege de weersomstandigheden (die waren prima), maar er zat ijs op de liftkabels dat er af moest worden gehaald voordat de lift kon gaan draaien. De liftmedewerkers waren druk bezig met het verwijderen van het ijs en het testen van de lift, waardoor wij toch enige hoop hielden. Na meerdere rondjes langs de lift, op zoek naar informatie, kwam uiteindelijk het verlossende nieuws: de lift ging open en wij waren één van de eerste ‘klanten’ van de dag. De Roβleiten-stoeltjeslift is een eenpersoonsstoeltjeslift gebouwd door de Duitse liftfabrikant Pohlig (later opgegaan in Doppelmayr-Garaventa) in 1960. Dat is weliswaar een stuk later dan de lift in Grabs, maar het voelt nog steeds als een antiek stukje techniek. Anders dan bij moderne stoeltjesliften, komt de veiligheidsbeugel bij de meeste van dit soort eenpersoonsstoeltjesliften niet van boven, maar draai je deze van de zijkant naar je toe. Ondanks de aanwezigheid van een veiligheidsbeugel, voelde ik me op de één of andere manier kwetsbaarder dan in andere liften, wat wellicht te maken heeft met de opvallend dunne kabel in vergelijking met modernere liften. Boven aangekomen kon ik dan eindelijk de ervaring met dit lifttype van mijn bucketlist afstrepen, en daar zou het niet bij blijven…
Kers op de taart
Later in dezelfde roadtrip volgde een extra toetje: we bezochten het skigebied Sudelfeld bij Bayrischzell, één van de grotere skigebieden in Beieren. In dit gebied staat ook een bijzondere lift: de Schwebelift Bayrischzell. Wederom een eenpersoonsstoeltjeslift, ditmaal van fabrikant Girak uit Niederösterreich (later eveneens opgegaan in Doppelmayr-Garaventa). Deze lift stamt uit 1948 (!) en is dus bijna net zo oud als de Sessellift Grabs waar ik dit verhaal mee begon. Hoewel deze gemoderniseerd is in 1967, is ‘modern’ niet direct het juiste woord. Tergend langzaam en zonder voetensteun, kruipt de lift vanuit Bayrischzell naar het Mittleres Sudelfeld, waar het skigebied begint.
Dat skigebied is trouwens een aanrader: groot genoeg om je één of meerdere dagen te vermaken, met leuke gevarieerde pistes en (voor het grootste deel) moderne en snelle liften. Plus dus een nog werkend museumstukje van maar liefst 74 (!) jaar oud, een historische lift waarmee ik mijn gemiste kans van jaren terug tóch heb kunnen goedmaken. Kennen jullie ook van dit soort gemiste wintersportkansen?
Gerelateerde weblogs
Plaats een reactie
Leuk artikel Rick! Ik vond afgelopen winter het 1-persoons liftje in Bad Gastein ook erg leuk om te doen. Hoop ook dat gebieden de echt nostalgische liften laten staan (desnoods als extra), heeft toch echt wel iets moois.
PIk ben met skiën begonnen in Mallnitz, in het deelgebied Häusleralm. Dat is inmiddels al jaren gesloten. Het had ook een éénzitter. Volgens Wikipedia uit 1950, dus ook zeer antiek. Met de enorme capaciteit van 120 (!) personen per uur: https://kaernten.orf.at/v2/radio/stories/2943205/
In 2020 ben ik speciaal teruggegaan naar Mallnitz omdat ik na ruim 30 jaar de dalafdaling van de Ankogel nog een keer wilde doen. Dat wilde ik al jaren. Als beginner was die destijds eigenlijk te moeilijk. Maar net die dag was hij helaas dicht. Dus wie weet, in de toekomst een nieuwe kans.
*bericht bewerkt door DrPhil op 21 sep 2022 09:26
Iets jonger 1969, maar in Silvretta Montafon is wat dat betreft de Garfresha Bahn ook een pareltje, na de dalafdaling naar St Gallenkirch. (Je moet geen haast hebben ;-))
Welliswaar geen eenzitter maar wel een bijzondere lift is de Korblift Vellau bij Meran in Zuid-Tirol. Mocht je een keer in de zomer in de buurt zijn dan mag je die zeker niet missen als liftfanaat :) Staand in een korf omhoog!
Mijn eerste skijaren, begin jaren '80, heb ik in Seefeld in Tirol doorgebracht. Daar had je toen maar liefst 3 1-persoonsliften op dezelfde berg, de Gschwandtkopf.
Aan de kant van Seefeld stonden er 2: eentje tot helemaal boven en eentje tot ongeveer halfweg. Die zijn in 1989 vervangen door een 4-persoonslift.
Aan de achterkant, vanuit Reith, stond er ook eentje dat pas in 2013 is afgebroken, helaas voorlopig zonder vervanging.
Die liften aan de voorkant hadden zo weinig capaciteit en gingen zo traag dat je bij grote drukte “langlaufend” sneller boven das met de lift.
Heb genoeg van die oude liften gebruikt in het verleden. Bijvoorbeeld de oude cabines in Haute Nendaz (zagen er net zo uit als de Kampenwandseilbahn en zijn inmiddels al weer twee maal vervangen). Of de eenpersoons liften in Westendorf. Duurde een eeuwigheid om boven te komen. Voor mij hoeft het niet meer.
Vroeger, op de Steinbergkogel in Kitzbühel stonden ook meerdere 1-zitters. Mooie tijden waren dat! Maar de “engste” stond toch wel één skigebied verderop, de gipfellift naar de Hoge Salve bij Hopfgarten. Door heeft nog best lang doorgedraaid. De roest, de hoogte en het dunne kabeltje… pffffffff
De brauning alm sleeplift in Loser, hij stond de eerste keer dat we er waren nog op de kaart… je zou langs een paar hutjes op de alm kunnen skiën en een mooie zwarte piste mee kunnen pakken. Helaas was het te mistig, dus hebben we de lift niet gezien.
Nu is ie jaren geleden door een lawine geraakt en nooit meer opgebouwd…
Hij staat overigens nog wel op Google maps ingetekend
De keer erop dat we er waren, stonden die afdaling op m’n lijstje… Helaas was de lift er niet meer…
Helaas geen tweede kans voor de gekeurde eitjes voor Forcella Staunies
Dat is er eentje waar ik echt van baal dat ik er nooit ben geweest @CJAHulskamp
Dat is er eentje waar ik echt van baal dat ik er nooit ben geweest @CJAHulskamp
Henri op 21 sep 2022 12:32
Zijn er aankomende plannen voor een nieuwe ontsluiting van Forcella Staunies?
Dat is er eentje waar ik echt van baal dat ik er nooit ben geweest @CJAHulskamp
Henri op 21 sep 2022 12:32
Hier ook, in de jaren dat ie nog open was skiede ik uitsluitend in Frankrijk. Op het moment dat ik deze legendarische piste en lift “ontdekte” was ie reeds gesloten. Al moet ik eerlijk zeggen dat het mij om de piste ging en niet zozeer de lift.
Misschien nog één van de onbekendste pareltjes in Oostenrijk, de voormalige Tschiernocklift boven Seeboden in Karinthië.
http://www.sommerschi.com/forum/reportagen-f8/tschiernock-10…
Als liefhebber van brakke liften heb ik enorm genoten van dit heerlijke stuk!
De Staunieslift in 2016 gesloten. Jammer inderdaad.
Leuk artikel en zeker de moeite waard.
Op je vraag of er meer zijn:
Jawel, Les Haberes Poche en Hirmentaz, net voor porte Soleil!
Klein maar fijn. Seizoen skipas kostte afgelopen winter 199 euro in de voorverkoop.
Je kunt dan skieen in deze 2 gebiedjes. Betaal je iets meer dan heb je het eerste skistation van Porte soleil erbij; roc d’enfer. Alllemaal leuke skigebiedjes. Aanrader!
Heel leuk artikel! Het doet mij gelijk denken aan de vakanties in het Ötztal in het begin van de jaren 80. Her en der had je bij Sölden, Vent en Obergurgl ook van die oude éénpersoonsliften, waarvan sommige zelfs zonder beugel. Angstvallig hield mijn vader mij klemvast op zijn schoot, want als kleine peuter en kleuter was alleen in een lift zitten natuurlijk onmogelijk. Achteraf snap ik nu heel goed dat ik muisstil moest blijven zitten. Nu is dit heden ten dage ondenkbaar, maar vroeger volstrekt ‘normaal’.
Die oude liften met al mijn jeugdherinneringen blijven natuurlijk fantastisch waar ik met veel plezier op terug kan kijken aan al die vroegere jaren. De liefde voor de alpen is mede gevoed door die oude liften.
Ik kan me de 1 personns van Berwang nog herinneren…
Laber (1957) en Hochgrat (1973, niet echt super oud) beide staan al een tijd op mijn bucketlist…vooral omdat het offpiste skien daar geweldig moet zijn.
Kwam net nog eentje tegen vlakbij Laber (oberammergau): Hörnle – Bad Kohlgrub (1953, 2er sessel fix)
De enige 1-persoons zetellift die ik nog heb gedaan is reeds lang geleden. De voorloper van de gondel in Oberndorf bij St.Johan in Tirol. Heerlijk was dat bij pistes die soms meer weg hadden van een ijspiste omdat er toen van kunstsneeuw amper sprake was. :)
Nostagie, heerlijk!
De enkele stoeltjeslift Venedigerblick bij Matrei (niet in het dorp zelf maar net na de Felbertauerntunnel), gebouwd in 1967.
Afgebroken na lawineschade ergens begin jaren 2000, het skiën was sinds half jaren 80 al gestopt daar.
Met inderdaad ook zo’n stang die je vanaf de zijkant zelf voor je lichaam moest trekken en daar zat dan ook een klein stangetje onderaan voor je voeten.
Geweldige lift met een mooi uitzicht. Krakend en zuchtend kwam dat ding boven bij een klein bergstationnetje met restaurant. Dat restaurant heeft er nog jaren leeggestaan nadat de lift inmiddels buiten gebruik was. Geen idee of het gebouw er nog steeds staat of dat het uiteindelijk gesloopt is.!
Een tijdje geleden heb ik op een Duitse veiling een paar ansichtkaarten gescoord, waaronder deze.
*bericht bewerkt door Hans- op 21 sep 2022 22:33
Nostagie, heerlijk!
Hans- op 21 sep 2022 22:26
De enkele stoeltjeslift Venedigerblick bij Matrei (niet in het dorp zelf maar net na de Felbertauerntunnel), gebouwd in 1967.
Afgebroken na lawineschade ergens begin jaren 2000, het skiën was sinds half jaren 80 al gestopt daar.
Met inderdaad ook zo’n stang die je vanaf de zijkant zelf voor je lichaam moest trekken en daar zat dan ook een klein stangetje onderaan voor je voeten.
Geweldige lift met een mooi uitzicht. Krakend en zuchtend kwam dat ding boven bij een klein bergstationnetje met restaurant. Dat restaurant heeft er nog jaren leeggestaan nadat de lift inmiddels buiten gebruik was. Geen idee of het gebouw er nog steeds staat of dat het uiteindelijk gesloopt is.
M
Met veel plezier jouw artikel gelezen. Meer van dit aub. Ben helaas de actieve skileeftijd voorbij, maar apres-ski lukt nog wel . Gezondheid !
Geen eenpersoonstoeltjeslift, maar over nostalgie gesproken. Wat dachten jullie van de oude Prarionlift in Nendaz. Een 2 persoonsoons stoeltjeslift die zo’n 25 meter (leek overigens veel hoger) boven de grond hing en waar geen voetbeugels aan zaten, alleen een beugeltje van zijkant. En dan was het ook nog geen korte lift. Onze ouders hielden ons ook zeer stevig vast.
@martijn… Ik ben met Rick tijdens hetzelfde tripje ook in Laber geweest. Bij goede sneeuwcondities echt een aanrader! Die eerste steile helling vanaf de top met uitzicht op het Beierse alpenvoorland is echt schitterend!
Ik vind het best leuk om eens een oud liftje te doen; maar geef toch de voorkeur aan 6-persoons stoeltjesliften.
Mijn eerste jaren in Kirchberg de Maier-ketting vaak genoeg gedaan en dan was je met 3 liften al gauw 3 kwartier verder voordat je boven stond. dat is nu wel een stuk beter! Mijn enige 1-persoons stoeltjeslift is volgens mij die in Solden (naar Hochsolden toe). Die is pas een jaar of 10 weg.
Vroeger, op de Steinbergkogel in Kitzbühel stonden ook meerdere 1-zitters. Mooie tijden waren dat! Maar de “engste” stond toch wel één skigebied verderop, de gipfellift naar de Hoge Salve bij Hopfgarten. Door heeft nog best lang doorgedraaid. De roest, de hoogte en het dunne kabeltje… pffffffff
Harry(Winterberg) op 21 sep 2022 10:25
Die op de Hohe Salve heb ik nog lang nachtmerries over gehad. Ik was toen ook nog behoorlijk jong…
Qua gevoel en angst heb ik in m’n leven maar 1 beangstigerende lift meegemaakt, en dat is deze: https://www.hskiclub.com/magazine/pizza-box-the-most-terrify…
Gewoon géén veiligheidsbeugel, en het hielp ook niet dat het -30° was, en goed waaide en sneeuwde toen ik erop zat.
Ik heb nu eenmaal wel een redelijk extreme hoogtevrees, dus alles met redelijke grondspeling is steeds weer een persoonlijke hel. Gelukkig is de liefde voor het skiën zo groot dat dat allemaal overwonnen wordt.
In het Kleinwalsertal hadden ze decennialang ook zo’n eenzitter. Op de Heuberg. Pure romantiek, maar zo ontzettend langzaam… En een voor een instappen natuurlijk. Met een wachtrij schoot dat niet op. Met de nieuwe lift gaat het heel snel, maar de romantiek is weg.
Dat is er eentje waar ik echt van baal dat ik er nooit ben geweest @CJAHulskamp
Henri op 21 sep 2022 12:32Hier ook, in de jaren dat ie nog open was skiede ik uitsluitend in Frankrijk. Op het moment dat ik deze legendarische piste en lift “ontdekte” was ie reeds gesloten. Al moet ik eerlijk zeggen dat het mij om de piste ging en niet zozeer de lift.
Pirmin op 21 sep 2022 16:09
Ja, hier ook, wat een pareltje is dat! Zo jammer dat die lift gesloten is… Ik ben er nooit echt in de buurt geweest toen hij nog open was, dat verzacht de pijn een beetje ;-)
@martijn… Ik ben met Rick tijdens hetzelfde tripje ook in Laber geweest. Bij goede sneeuwcondities echt een aanrader! Die eerste steile helling vanaf de top met uitzicht op het Beierse alpenvoorland is echt schitterend!
Henri op 22 sep 2022 09:36
Jaa, Laber is zeker een aanrader! Naast de fenomenale skiroute is ook de telefooncel-aan-een-kabel waar je mee omhoog gaat bijzonder! :-)
*bericht bewerkt door Rick op 23 sep 2022 21:24
Is het al winter???