Het 'ons gebeurt het niet' gevaar...
De menselijke psyche is een apart iets. We denken zelden realistisch over de gevaren die we zelf nemen. Het overbekende voorbeeld hiervan is het in de auto stappen. Het zal zo’n vaart niet lopen denken we. Natuurlijk goed dat ons brein zo werkt wat anders zouden we de hele dag bibberend van angst onder de trap in huis zitten. Maar in 's winters in de bergen zouden sommige mensen wel ietsjes banger en realistischer mogen zijn. Er overheerst vaak een ‘dat gebeurt mij niet gevoel’. Veel wintersporters denken bijvoorbeeld als ze rustig een beetje langs de randen van pistes skiën er niets kan gebeuren.
Lawines
Ik heb het hier vooral over lawines. Teveel skiërs denken dat het allemaal wel meevalt, en baseren keuzes om al dan niet een off-piste helling te gaan op zeer subjectieve aannames. Ik heb wel eens het gevoel dat op het moment dat wintersporters in de sneeuw staan het begrip gevaar weg valt. Het is natuurlijk ook heel erg lastig inschatten, en zo’n vredig witte deken lijkt absoluut niet gevaarlijk. Verre van dat zelfs. Als grap zeg ik wel eens dat veel off-piste wintersporters off-piste gaan met het idee ‘de sneeuw is wit dus niet gevaarlijk’.
Gevaar 0 bestaat niet
Gevaar 0 bestaat niet, zeker met betrekking tot lawines. Op de pistes ben je (en mag je vanuit gaan dat) behoorlijk beschut tegen lawines. Maar buiten de pistes is er altijd gevaar. Natuurlijk is dat gevaar de ene keer minder dan de andere keer, maar één meter buiten de piste is evenveel buiten de piste als één kilometer. Er zijn genoeg gevallen bekend van wintersporters die tussen twee pistes, letterlijk naast een piste of in een ‘afstekertje’ in levensbedreigende lawines zijn gekomen, soms zelfs dodelijk.
‘Het gebeurt ons niet’
Waarom ik dit blog schrijf? ik zie teveel wintersporters, zonder rugzak (dus zonder lawine materiaal) off-piste gaan. Van dit soort skiërs hoor je excuses als: "Het heeft al … dagen niet gesneeuwd’, “Er zijn al sporen”, “ik ben hier al vaak naar beneden gegaan en er is nog nooit wat gebeurt” en zelfs, ik geloofde mijn oren niet; “Ik maak alleen maar kleine bochtjes, ben dus geen freerider, dus ik riskeer niets”. En zo kan ik nog wel even doorgaan. Het zijn lang niet alleen Nederlanders of toeristen die zomaar even snel buiten de pistes gaan. Het zijn zelfs vaak de ‘locals’ die denken onschendbaar te zijn. En op deze manier ook het verkeerde voorbeeld geven.
Inschatten
Sommige skiërs of boarders denken dat ze het gevaar zo kunnen inschatten dat ze daardoor geen gevaar lopen. Maar aardig wat lawine experts zijn al bedolven geweest onder een flink pak sneeuw. Zoals het eerste citaat in het beroemde lawineboek 3x3 Lawinen van Werner Munter: ‘Pas op expert, de lawine weet niet dat jij een expert bent’. (André Roch)
Hoe dan wel?
O.K. Off piste (zelfs een afsnijdertje) is off-piste. Dat is hopelijk duidelijk. Maar hoe moet dat dan wel? Ten eerste: nooit alleen, ga altijd met minimaal zijn tweeën op stap. Verder dien je beide uitgerust te zijn met een lawinepieps, een schep en een sonde (eventueel met extra materiaal als bijvoorbeeld een airbag-rugzak), en zo mogelijk nog belangrijker met kennis van zaken. Dat betekent kennis van het sneeuwdek (cursussen en heel veel ervaring) en kennis en ervaring van en met die hierboven genoemde lawine drie-eenheid. Heb je twijfels over je kunnen ga dan alleen off-piste met een gediplomeerde berg/skigids.
Plaats een reactie
Voor mij is het vrij simpel: off-piste skiën = drie-eenheid mee. En met enige regelmaat even oefenen met de piepers etc.
beetje overdreven dit stukje
1 meter naast de piste gebeurt er echt niets. en als je goed oplet en geen gekke dingen doet onstaat er echt geen lawine.
beetje bangmakerij
ben het helemaal eens met rogier . maar wat mij het meest verbaast is dat ik bv in de trois vallees regelmatig groepen met een esf leraar bij zich (!!) zonder rugzakken off piste zie gaan …ook snap ik niet dat er niet veel meer lawine safety huur mogelijkheden geboden worden, compleet modern setje met rugzak is toch gauw 4 a 500 eurie en dit is voor een groot deel een drempel om het niet te doen!
Ik ken mijn beperkingen,zal dus niet offpiste skien, behalve die eene keer per ongeluk met sneeuw en mist, maar dat was ook geen skien meer maar strompelschuifelen
…ik ben zelf ook zo dom als Peter. Board regelmatig parallel aan een piste, tot een meter of 20 ernaast en ik kan het me niet of maar moeilijk aan m’n verstand brengen dat ik dat alleen moet doen met een schep en z’n piepding à € 250,00.
Natuurlijk, als je met vliezen ergens een ongerepte berg omhoog loopt moet je (ik in ieder geval) een gids meenemen en uitrusting, maar een meter naast de piste zal hierboven toch wel als ‘bij wijze van spreken’ bedoeld worden.
@ Peter, helaas is dit stukje niet ‘overdreven’ en zeker geen bangmakerij, en goed opletten is je aan mijn laatste alinea houden, maar helaas kan er dan nog steeds veel gebeuren.
@ Sicco bij mij in buurt verhuren echt alle winkels sets met lawine drie eenheid, vaak voor zo’n 10-15 euro per dag. Je moet er meestal wel even naar vragen, zijn niet de spullen die ‘open en bloot’ in de winkel liggen.
@rogier ja inderdaad vreemd dat dit niet meer gepromoot word in de winkels dan …
@ Ruben en Peter. Laat ik het anders uitdrukken. Er bestaat niet zoiets als ‘een beetje off piste’. Of je bent op gecontroleerd en beveiligd terrein of je bent in terrein waar er niemand garandeert dat het veilig is (geen lawinedienst, natuur heeft vrijspel). Op deze plekken is ‘naast de piste’ al echt off-piste.
Ja, zelfs een halve meter van een pistepaaltje is al gevaarlijk, in een enorm gat gedonderd met m’n snowboard, gelukkig blijven hangen op een tak van een boom, anders was ik doorgeschoven en onder de sneeuw beland. Moet er niet aan denken wat er dan was gebeurd.
Dus off-piste, is inderdaad echt off-piste!
@Peter en Ruben:
Er zijn genoeg voorbeelden van lamwines net buiten de piste. Op verschillende (freeriders)forums worden ook regelmatig discussies gevoerd over dit onderwerp. De TS is dan meestal iemand die wil beginnen met off-piste en zich afvraagt waar off-piste begint. Google maar eens en lees de mening van veel ervaren freeriders op dit punt.
@Rogier:
Er is een soort van overgangsgebied tussen piste en freeride, dan heb ik het over de skiroutes. Deze worden meestal aangegeven met een een vierkant/ruitvormig bord en staan in het midden van de route/piste, i.p.v. rond en langs de rand. Wat is de status van zulke routes, worden ze gekontroleerd, gesloten bij lawine gevaar of blijven ze doorgaans onder de 35 graden grens. Verschilt dit trouwens nog per land?
Rogier, hoe denk jij over bepaalde "off-piste" pistes die wél gewoon staan aangegeven als piste op de kaart, maar waar niet wordt geprepareerd? Dit kwam ik tegen in Montafon, was heerlijk om te skiën, en je kwam ook weer gewoon uit op een normale, geprepareerde piste, maar is dit nou off-piste of niet? Concreet, loop je hier evenveel gevaar als dat je écht off-piste gaat? Ben benieuwd. Groetjes.
(Ik weet niet waarom m’n post als anoniem staat, had wel een naam ingevuld, Alex.)
@ Willem, die skiroutes zijn een bijzonder iets. Deze lijnen zijn gemarkeerd maar officieel niet beveiligd, dus lawine drie eenheid zou zeker na een verse sneeuwdump niet dom zijn. Maar de liften gaan vaak gewoon niet open als het gevaar te hoog is, toch zijn er voldoende lawine ongelukken gebeurt in dit soort hellingen. In Frankrijk markeren ze ook steeds vaker dit soort off-piste skiroutes maar daar zetten ze er erg duidelijk bij dat lawine drie eenheid nodig is.
De grote hoeveelheid skiërs in dit terrein maken deze ski-routes wel minder gevaarlijk, (snel buckels) en verschillende skigebieden houden er ook verschillende manieren van beveiliging op na, al dan niet met explosieven. Maar bijvoorbeeld La Grave die alleen bestaat uit twee net aan gemarkeerde ski-routes, doet helemaal niets aan lawine preventie. En daar zou ik nooit willen skiën zonder lawine materiaal…
@ A.C. (of Alex). Als het gebied die pistes opent (echt open, dus niet onder een touwtje door ;-) en echt groen licht aangeeft…) Zijn het geopende en dus veilig genoeg geachte pistes om zonder lawine drie eenheid af te kunnen. Dus geen off-piste. En de gevaren zijn dan als het goed is, wel heel anders dan echt off-piste terrein.
Hierbij kun je je natuurlijk de zware keuzes van de piste dienst goed voorstellen. Maar ik ben heel erg voor dit soort ‘niet preparen’ om wintersporters veilig van poeder te kunnen laten proeven. Inderdaad een heerlijke en ideale manier van poederskiën dus.
Thanks Rogier, kan ik de volgende keer met een gerust hart weer heerlijk zweven door de poeder! Snelle reactie trouwens!;)
Vraagje; Hoeveel dodelijke (Nederlandse) slachtoffers vallen er jaarlijks door lawines? Ik probeerde hier op te zoeken maar kon niks vinden, er moet toch iets van een instantie zijn die dit bijhoudt.
@Anonymous, het zullen er niet veel zijn. 3/4/5 per jaar? Af en toe lees je wel is een bericht op een forum…
Hoge prijs van zo’n lawineset is voor mij zeker ook de drempel om het aan te schaffen. Misschien maar is een x een dagje huren.
Goed artikel Rogier! Idd is een meter naast de piste ook off-piste en dien je over de juiste kennis en een lawine-set te beschikken :)
Overigens zien de verzekeringsmaatschappijen dit ook zo, 98% heeft alleen wintersportdekking voor op de piste. Zelfs op de zogenaamde semi-off piste routes (vaak geel gemarkeerd en ongeprepareerd) ben je onverzekerd.
Dus mocht je wat gebeuren vlak buiten de piste (lawine, val in gat, letsel) en je overleeft het, draai je zelf op voor alle kosten die reddingsdiensten moeten maken! Wil je wel off-piste skien, zorg er dan ook voor dat je goed verzeker bent :)
Nederlandse, zou ik niet weten. Voor de verschillende landen aantal dodelijke slachtoffers vorig seizoen (2010-2011):
- Frankrijk 29
http://www.anena.org/quels_risques/bilan_accident/bilan_menu… - Zwitserland 26 (http://www.slf.ch/praevention/lawinenunfaelle/2010_11/index_…)
- Oostenrijk 37 (seizoen 2009-2010 kan zo snel de cijfers van vorig seizoen niet vinden, waren wel minder geloof ik).
Bedenk wel dat dodelijk ongeluk natuurlijk het ergste is, veel lawine ongelukken eindigen in (al dan niet ernstig) letsel. Iets wat lastiger terug te vinden is in dit soort statistieken.
@ Johan, is een heel goed punt! Houd hier zeker rekening mee, met je verzekering, lees de kleine lettertjes. (Off piste reddingen kunnen heel erg duur uitpakken).
Wij verblijven al jaren bij iemand van de bergrettung en het weze duidelijk ; pistes en skiroutes die geopend zijn zijn veilig verklaard .
@Rogier, bedankt voor je snelle reactie. Ik ga dit jaar naar St. Anton en op de pistekaart van dat gebied wemelt het van de skiroutes, dus ik vroeg me af hoe veilig die te skiën zijn. Ze maken daar trouwens wel onderscheid tussen "normaal", "extreem" en "hoch alpine" om de zwaarte aan te geven. Heb jij ervaring met dat gebied, ik denk dat "normaal" toch al wel het niveau van een zwarte piste zal hebben?
@ Willem, ik ken het gebied niet goed genoeg om je een antwoord te geven. Ik vraag Martin even te antwoorden, die kent dit gebied als zijn broekzak.
Deze foto zegt genoeg: 1 meter naast de piste kan wel degelijk!
Ik heb er inmiddels een gewoonte van gemaakt om ALTIJD mijn lawine pieper en rugzak met schep en peilstok mee te nemen. Is net zo natuurlijk geworden als mijn riem omdoen in de auto. Je hoort toch regelmatig van mensen die ‘even’ een stukje off-piste doen en dan hun pieper net even thuis hadden gelaten of, nog stommer, even uit hadden staan.
Een pieper koop je voor 250 euro en gaat makkelijk 10 jaar mee. Voor 25 euro per jaar bescherm je jezelf en je mede skiërs. Wie doet daar nou moeilijk over?
Inmiddels afgelopen jaren de meeste skigebieden in zowel Europa áls overzee (USA/Canada) beskied en ook veelal offpiste. Het wordt tijd dat men in Europa bepaalde delen van een skigebied ‘aanwijst’ als off piste-gebied. Kijk eens naar de USA en Canada: grote delen van het gebied zijn simpel door lintjes afgebakend, maar niet geprepareerd. Tóch onder het lintje door off piste gaan = skipas inleveren (bij lawinegevaar). In Europa is zeker niet al het terrein geschikt voor zoiets (in Colorado en Whistler bijv door ligging, steilte, bomen veiliger), maar ik kan zo in heel veel skigebieden terrein tussen en naast pistes aanwijzen die hier zeker voor in aanmerking komen. Op deze wijze houd je poederskien voor iets minder gevorderden onder controle en voorkomt gevaarlijke situaties. Maar het klopt: ik zie regelmatig minder ervaren skiers/boarders op plekken waamet overhangende sneeuwranden, breuken in sneeuwlagen etc. Afgelopen jaar nog op geen 10 meter buiten de piste op de Bouchet (Valtho) zien landen omdat het naar beneden kwam… Paul
…Rogier, weet je al of de kans dat jij omkomt in een lawine groter is dan op de weg er naar toe?
Zoals die Fransen daar bij Briancon rijden mag je eigenlijk wel met helm op in de auto gaan zitten.
@Willem, die Hoch Alpine is wel gaaf maar redelijk pittig. Nogal hobbelig en al vrij vroeg in de schaduw, waardoor het zich al snel minder is. Hij is redelijk lang, dus al met al aardig sporten.
Allemaal gelijk hoor. Ik moet zo’n pieper kopen! Hoe werkt zoiets? Iemand met een soortgelijk apparaat kan jouw signaal opsporen? Of kun je met dat apparaatje anderen met een simpele Recco vinden?
@Ruben kijk eens op de site van het snowsafety center!!!
Recco? https://www.wintersport.nl/forum/topic/29230
@VH: Zeker dat het om een lawine gaat door skiërs veroorzaakt, ik denk dat het hier een natuurlijke of of door pisteurs geknalde lawine gaat.