Reportage: exotisch wintersporten in Andorra

Hoe zuidelijker je gaat, hoe warmer het wordt. Doe ik hier wel goed aan? Talloze kansberekeningen schieten door mijn hoofd als ik tijdens de winter van 2023 samen met mijn vrouw in het vliegtuig stap richting Barcelona. Einddoel Andorra, op zoek naar iets nieuws nu de sneeuw het midden maart zo laat afweten in de Alpen. Is exotisch dan de juiste keuze of moet je gewoon vastklampen aan de traditionele wintersportbestemmingen? Fasten your seatbelt, geen weg terug!

Barcelona als tussenstop

“Heerlijk, het lijkt hier al zomer”, zegt de buurvrouw links van mij als we in de Catalaanse hoofdstad landen. “Helaas wel”, antwoord ik. In tegenstelling tot het stedentripje van mijn medepassagier, gaan wij namelijk wintersporten in het 200 kilometer verderop gelegen Andorra. Toch is zo’n ‘tussenstop’ een van de vele pluspunten van een vakantietrip naar dit dwergstaatje, want een dagje cultuur snuiven aan de Middellandse Zee is een logische combi. Wij slaan hem over en hoppen linea recta in de transferbus, op nog geen zestig meter van de bagageband. Makkelijker kan niet. Boardbag onderin de bus, stoel naar achteren en social media aan. Vamos! Het landschap blijft echter zomers. Komt het wel goed? Dan na drie uur eindelijk witte toppen.

Gunstig belastingtarief

Het nietige Andorra ligt in de Oostelijke Pyreneeën en wordt omgrenst door Frankrijk en Spanje. Zelfs Flevoland, de kleinste provincie van Nederland, is driemaal zo groot als dit ‘Prinsdom’. Wij hebben geen bergen, terwijl Andorra bijna geen dalen kent. De grondprijzen zijn dan ook niet mals, want veel bouwruimte is er niet. Toch is het een geliefde woonregio, vooral voor welgestelde sportsterren en YouTubers. Dit komt door het gunstige belastingtarief. Dit is het laatste decennium onder druk van buitenaf wel aangescherpt, maar toch zijn er nog genoeg lucratieve voordeeltjes. Ook voor jou als vakantieganger, want je betaalt er slechts 4,5 procent btw. Het zijn een van de vele opmerkelijke eigenschappen van dit hoogstgelegen land van Europa. Zo heeft het bijvoorbeeld geen leger, luchthaven of spoorwegen en heeft het nooit een eigen munt gehad.

Vreemde eend

De bus stopt wederom pal bij onze bestemming, dus veel gezeul met koffers is er niet bij. Zeven uur na take-off in Rotterdam staan we voor ons verblijf, hotel Guillem in Encamp. Het is een van de vijf skidorpen rondom Grandvalira, Andorra’s grootste skigebied. Het laaggelegen Encamp is een beetje de vreemde eend in de bijt, want je moet eerst een zes kilometer lange gondel pakken voordat je de piste betreedt. Er is geen dalafdaling. Hierdoor is het minder geliefd, wat je terugziet in de prijzen. Een buitenkansje, want het Cortals-topstation (2.502 m) is juist een perfect startpunt om het uitgespreide skigebied te verkennen. Bovendien ben je vanuit Encamp ook sneller in de hoofdstad, Andorra la Vella. Deze wijsheden laten we ons influisteren door Frans Meurs, de contactpersoon voor Sunweb-vakantiegangers in Andorra. Hij woont hier al zijn halve leven en heeft er de wintersport van dichtbij zien opgroeien. “Vroeger, in de hoogtijdagen, kwamen hier busladingen vol Nederlanders. Dat was uiteraard best een pittige rit, maar de jeugd vond het niet erg. Nu wordt er gevlogen”, vertelt Frans die hier al enkele decennia geleden neerstreek. “Het massale is er een beetje af, terwijl er eigenlijk alleen maar meer liften en pistekilometers zijn bijgekomen. Andorra verdient het om herontdekt te worden!”

Wintersport van kaliber

Frans’ woorden echoën nog na tijdens ons vijftien minuten durende ritje omhoog met de Funicampgondel. Zijn de Alpen te evenaren? De wintersportlanden ten oosten van Oostenrijk hebben mij bijvoorbeeld nooit echt geïmponeerd. Wat gaan we aantreffen in dit zuidelijke deel van Europa en gaat het de moeite waard zijn? Vanuit een broeierige, historische parochie staan we plots in een koude wintersportwereld vol moderne liften. Wat een contrast! Wie denkt dat er buiten de Alpen geen fatsoenlijk skigebied te vinden is, heeft het goed mis. Bergkam na bergkam vol pistes strekken zich voor ons uit, 210 kilometer in totaal. En van kaliber! De gemiddelde hoogte ligt hier bijvoorbeeld boven de toppen van het onder Nederlanders populaire SkiWelt Wilderkaiser-Brixental. Eigenlijk niet zo vreemd voor een land met zestig pieken over de 2.000 m hoogte, met de Comapedrosa (2.943 m) als uitschieter. Grandvalira is zo groot dat het in zeven sectoren is opgedeeld. Richting het einde van de skidag schalt er een vriendelijk omroepbericht door de speakers om je op tijd naar je eigen sector te begeven om zo de liftconnectie nog te halen.

Sectorhoppen

Kras, kras; de pistes carven net zo lekker weg als de Alpenvarianten. Vanuit de Encamp-sector steken we via de centraal gelegen Grau Roig-sector al snel door naar de Pas de la Casa-sector die tegen de Franse grens aanschurkt. Het is merkbaar, want het 1.710 meter hoge dorp oogt ook een beetje als de planmatig gebouwde Franse skiresorts, inclusief plein neige. Het is vooral geliefd onder jongeren vanwege de vele uitgaansmogelijkheden. Door naar de volgende sector. Bij Peretol kun je ’s avonds freestylen in een verlicht snowpark en de naastgelegen Soldeu- en El Tarter-sectoren staan juist weer bekend om hun racepistes. Niet voor niets vinden er deze winter de FIS World Cup Finals plaats, waarvan we en passant de opening meepakken dankzij de contacten van Frans. De Canillo-sector is als laatste vooral een rustige uithoek die zich dan ook op families focust. We zijn onder de indruk. De afdalingen in Grandvalira zijn overal breed en zeker niet kort, het is heerlijk toeren. Zelfs freeriders kunnen hier aan de bak, vooral op de flanken die het skigebied aan de zuidrand afbakenen.

Hipsterparadijs

Wat maakt Andorra anders dan de Alpen? Naast uiteraard de Catalaanse taal is het de algehele vibe. Overal waar we berghutjes passeren klinkt er hippe dansmuziek. Elk stulpje heeft buiten zijn eigen dj-booth staan en aan lounge chairs is ook geen tekort. Een beetje Ibiza in de sneeuw. Dit komt doordat alle horeca eigendom is van de liftmaatschappij, dus geen privéberghutten zoals je die in Oostenrijk tegenkomt. Het is verfrissend ten opzichte van de traditionele Alpen, wat eigentijdser. Er is een concept neergezet qua stijl en aankleding. Misschien dat het Zwitserse Laax het meest in de buurt komt. Foodtrucks worden afgewisseld met chique wine bars, een herbal theelounge of burgertent zoals je die in een grote stad tegenkomt passeert de revue, alsmede een Frankfurter worstenspecialist en een restaurant met alleen maar Mediterraanse risotto- en pastaschotels: onze favoriet. Spoel het weg met een beroemde champagne of onbekende IPA: de keuze is reuze. Behalve de rekening, die valt in het niet. Het lijkt wel of een stel hipsters carte blanche kreeg voor de inrichting van het skigebied. Kijk overigens niet gek op als je bediend wordt door een Argentijn; deze seizoensarbeiders werken hier, mede door het taalvoordeel, in groten getale.

Andorra Sound Project

De muziek stopt niet als de pistes dichtgaan. Ook hier doen ze aan après-ski, maar dan niet met schlagers. In Sankt Anton hebben ze bijvoorbeeld de MooserWirt, hier hebben ze L’Abarset. Deze housetempel onderaan de dalafdaling bij El Tarter is recentelijk verbouwd. Kostenplaatje vijf miljoen euro! Met zijn piramide-outline en kunstig houten spantwerk is het een echte eyecatcher geworden. In een van de twee puntdaken huist een stylish restaurant dat aan een inpandig feestplein grenst. Hier golft het publiek nacht na nacht op en neer. “Het is niet alleen populair bij vakantiegangers, ook de Andorrezen komen hier graag uitgaan”, zegt Vittosky Serranov, de baas van Andorra Sound Project. “Waar anders kom je top-dj’s en vuurspuwende danseressen tegen in de Pyreneeën?” Vittosky – “Just call me Vito” – is er ook al vanaf de beginjaren bij. Waar hij eerst als dj stond te draaien op de Hollandse avonden van Frans, is hij nu verantwoordelijk voor alle tunes op en onderaan de berg.
De dansvloer blijft volstromen en ook het vipdeck achter de dj nadert zijn limiet, in tegenstelling tot de prijzen die je er voor een tafeltje betaalt. Dan sta je echter wel op enkele meters van grootheden als Fatboy Slim, die er in februari nog een optreden gaf. De vuurwerkshow is een mooi teken voor ons om maar eens hotelwaarts te keren. Het Andorrese antwoord op La Folie Douce stelt niet teleur, in tegendeel!

Borda beauties

Qua skigebied zit het wel snor in Andorra, maar is er ook meer? We worden getipt om een uitstapje naar de nabijgelegen hoofdstad Andorra la Vella te maken. Je hoeft er geen skidag voor op te offeren, het kan gewoon na sluiting van de pistes. We beginnen met een plons in de Caldea Spa met zijn thermale water. Rondwandelen in dit architectonisch hoogstandje vol spiegels en staal is een beleving op zichzelf, laat staan zwemmen. Erna steken we over naar de drukke Avenue Carlemany waar je tot 21:00 uur naar hartenlust kunt shoppen. Luchtjes, cosmetica, elektronica: allemaal met belastingvoordeel. Het centrum kent talloze goede eettentjes om mee te eindigen, maar daar hoef je niet per se voor naar de hoofdstad. Zo vind je overal borda’s, oude schuren met markante leistenen daken, die zijn omgebouwd tot restaurant. Te midden van al het moderne hotelcomplexengeweld in de eenheidsworstskidorpen, zijn deze nederige stulpjes de manier om letterlijk en figuurlijk van het échte Andorra te proeven. Onze favoriet is Borda de l’Hereu 1693 in Encamp. ‘Een typisch gevalletje ‘Als muren konden praten’, want de historie druipt van de eeuwenoude dikke stenen wanden, die contrasteren met het naar de hedendaagse tijd gestijlde interieur. Chefkok Joël Sala tovert er met Ibéricoham en sardientjes, maar draait zijn hand ook niet om voor klassiekers als een dry aged chuletón, zoals de rib-eye hier heet, klaargemaakt boven houtskool. Een sterrendiner voor een prijs die we in Nederland alleen nog maar uit een ver verleden kennen. Leve het btw-voordeel!

Drie-eenheid

Is er nog een klap op de vuurpijl? Jawel, want Grandvalira is niet het enige skigebied in Andorra. Pal Arinsal (63 km piste) en het nog noordelijker gelegen Ordino Arcalís (31 km piste) zijn bij de overkoepelende liftpas inbegrepen en bereikbaar middels een gratis skibus in de ochtend en einde middag. Helaas kleiner en minder uitdagend, maar daardoor wel lekker overzichtelijk voor bijvoorbeeld families. Of gewoon leuk als een afsluitende dagtrip. Met die gedachte hoppen we in de bus naar La Massana. Binnen twintig minuten staan we in het daldorp van Pal Arinsal. Het skigebied bestaat uit twee delen, verbonden door een gondel die dit jaar met pensioen gaat. Pal (2.358 m) kent voornamelijk sfeervolle bospistes, terwijl het iets hogere Arinsal (2.560 m) vrijwel kaal is, maar wel over een goed snowpark beschikt. Ook hier foodtrucks en vrolijke dj-tunes (met dank aan Vito) om je lunch op te kalefateren; we gaan het straks nog missen in de Alpen.

Reisinfo

Ook een keer wintersporten op deze exotische bestemming? Sunweb biedt interessante pakketreizen naar Andorra!