Het verhaal achter de lawine die over de piste ging in Val Cenis

Rogier op 10 maart 2017· 25 reacties

null

Eergisteren plaatste Sandraski een nogal bijzondere foto op ons forum. Een foto waar wij op de redactie van wintersporters nogal van schrokken. Een lawine die over een geopende piste van het skigebied van Val Cenis heen gleed. De kruitdampen van het preventief triggeren van lawines waren nog te ruiken en binnen no-time stond een pisteur naast haar om te vragen of alles goed ging. Wat was er gebeurd? Was deze lawine getriggerd boven een piste terwijl deze nog open was? Dat is een doodzonde voor elke pistedienst! Of is er een andere verklaring voor dit verhaal dat gelukkig met een sisser afliep. Ik ben op onderzoek uitgegaan. Ik heb met Sandra gesproken en ze heeft mij de video van het gehele voorval laten zien. Ook heb ik meerdere keren met de pistedienst van Val Cenis gebeld. Ik heb de directeur van het skigebied, Yves Dimier, gesproken en natuurlijk heb ik gesproken met de directeur en eindverantwoordelijke van de pistedienst, Dominique Petit.

Wat is het verhaal

Na twee dagen slecht weer met heel veel sneeuw en storm zat Sandra in de allereerste lift naar boven om van de heerlijk geribbelde en perfecte pistes te gaan genieten. Het was mooi weer met veel verse sneeuw. Een topdag. Samen met haar man nam Sandra de 4-Sources lift omhoog om via de Flambeau-piste te traverseren naar de sleeplift van Grand Coin. Genietend van het mooie weer en de perfecte pistes stopte Sandra even voor een fotootje. Toen ze weer doorskiede hoorde ze een keiharde doffe knal. Gevolgd door de geur van kruitdampen. Een paar bochten verder lag er een flinke lawine op de piste. Behoorlijk onder de indruk keken ze naar de sneeuwmassa die de piste voor 90% bedekte. Vanaf boven werd er meteen naar ze geroepen door enkele pisteurs. De communicatie verliep wat stroef vanwege het matige Engels van de pisteur. Deze kwam meteen naar beneden. Erg serieus, professioneel en vriendelijk telde de man de sporen op de piste en vroeg met ze hoevelen ze waren. Gelukkig lag er niemand onder de sneeuw.

Wat is er precies gebeurd? Waren de pisteurs nog hellingen aan het triggeren boven pistes waar je via geopende liften kon komen? Of is er een andere verklaring voor dit verhaal. Ik wilde beide kanten van het verhaal horen dus ik belde met de pistedienst.

Ingewikkelde situatie

De pistedienst van Val Cenis is heel duidelijk:

"Momenteel hebben wij te maken met een zeer instabiel sneeuwdek. Het lawinegevaar is hoog en grote lawines zijn mogelijk. Dit heeft nog steeds te maken met de oude sneeuwlaag die in november is gevallen. Dat levert ons veel werk om het skigebied te beveiligen. Afgelopen woensdag hebben wij voor openingstijd en na sluitingstijd van het skigebied veel lawines preventief getriggerd. Dit doen wij nu op uitgebreidere schaal dan normaal omdat de condities daarom vragen. Vanwege de speciale situatie nu hebben we zelfs helikopters in moeten zetten. Ook gebruiken we zwaardere explosieven omdat de huidige sneeuwsituatie daarom vraagt.

Dinsdagochtend kwamen er opvallend weinig lawines naar beneden ondanks de zware explosieven. Maar na de storm van dinsdag was het bij de eerste explosies op woensdag al goed raak. In een dag tijd was het sneeuwdek veel instabieler geworden. Eén lawine was zo groot dat deze zelfs een liftstation bereikte. Dit is indrukwekkend en vervelend, maar het feit dat deze lawine naar beneden is gekomen maakt het juist veiliger voor onze bezoekers. Er is geen enkele lawine preventief getriggerd op het moment dat skiërs via geopende pistes onder de betreffende hellingen konden komen."

Lawine tot aan liftstation
Lawine tot aan liftstation

Hoe kon deze situatie dan ontstaan?

Maar hoe kan het dan dat er skiërs onderweg waren en dat deze na een knal een lawine over de piste zagen schuiven? Het antwoord van Dominique Petit luidt als volgt:

“Zoals ik net al hebt gezegd zijn de condities momenteel heel gevaarlijk naast de geopende pistes. Woensdagochtend waren wij met verschillende teams onderweg om de hellingen rondom het skigebied te beveiligen. Om negen uur 's ochtends konden we al verschillende liften openen. Onder andere de 4 Sources, die naar de piste van de Flambeau leidt. Op het moment dat deze piste open was waren wij nog bezig met het beveiligen van de hellingen rondom de Petit Combe en de Grand Coin. Dit is de helling die zich links van de Grand Coin sleeptlift bevindt (rechts op de pistekaart). Deze lift was natuurlijk nog gesloten. Ook hier gebruikten we zeer zware explosieven. Het is dus deze knal en de kruitdampen die daarbij horen die de skiërs gehoord en geroken hebben.”

De plaats van de lawine
De plaats van de lawine

Maar hoe is de lawine dan ontstaan die over de Flambeau heen is geschoven?

“Op hetzelfde moment dat men nog bezig was de pistes boven de pistes van de Grand Coin et de Petit Combe te beveiligen, was er ook een groep pisteurs onderweg om de Grande Combe te controleren. Het preventief triggeren was hier al gedaan. Terwijl de pisteurs de hellingen controleerden, trapte een van hen, met zijn eigen gewicht, en dus niet express, een lawine los die over de piste heen gleed. Dit was op een plek waar wij nog nooit een lawine van dit formaat hebben waargenomen. De pisteur in kwestie schrok behoorlijk. In de eerste plaats voor zichzelf. En toen de pisteurs vrijwel meteen mensen op de piste zagen was er ook angst voor hen. Gelukkig kwamen we er snel achter dat er niemand onder de piste lag. Ik wil als directeur van de pistendienst meteen mijn oprechte excuses aanbieden dat dit gebeurd is. Ook zullen wij de volgende keer deze helling meenemen in onze PIDA. Wij hebben zeker lering getrokken uit dit incident.”

Aanpak verscherpt

Je ziet, het beveiligen van een skigebied is een gecompliceerde en risicovolle taak voor de pistedienst. Vooral als de lawine-condities zo gespannen zijn als nu. Het beveiligen van de pistes wordt altijd gedaan voordat het skigebied open gaat, en liften en pistes mogen pas geopend worden als pisteurs daar toestemming voor hebben gegeven. Dominique Petit benadrukt dan ook dat men dit incident zeker meeneemt om het plan van aanpak wat betreft lawines te verscherpen.

De plek van de lawine vanmorgen vroeg
De plek van de lawine vanmorgen vroeg

Gelukkig liep alles goed af, hoewel alle betrokkenen natuurlijk gigantisch geschrokken zijn. Dit soort gebeurtenissen dragen er echter aan bij dat pistediensten in de toekomst nog meer op hun hoede zijn om risico’s zo laag mogelijk te houden. Maar het maakt ook duidelijk dat je in de bergen nooit in een speeltuin zit, ook al ben je op de piste.

Rogier
woont in de Franse Alpen. Als er maar een beetje sneeuw ligt, is hij buiten te vinden, om ons daarna bij te praten.

Plaats een reactie

Goed verhaal, @Rogier! Ik schrok er ook van toen ik het las/zag, dus mooi dat je op onderzoek uit bent gegaan. En natuurlijk nog dank aan @Sandraski voor het delen van het verhaal.

Wow dat is maar net goed gegaan. Het verhaal maakt wel duidelijk hoe bizar instabiel de sneeuwlaag op dit moment is. Het maakt ook duidelijk waarom die lawine in het nabijgelegen Valfrejus zo extreem groot is. En zo zie je ook maar, er valt altijd weer wat bij te leren. Het is ook gelijk de beste leerweg, iedereen is heel erg geschrokken, maar er zijn geen slachtoffers.

Born to Ride

Goed om even te horen wat erachter steekt.

iemand iets gehoord of gezien van lawine in Silvretta Montafon? in de buurt van Schwarzkopfle, was duidelijk te zien dat er lawine was geweest. er was 30 man aant prikken met stokken en er liepen 2 honden. er stond een helicopter naast en er hing er nog een in de lucht boven.

@Montafon-ganger Deze vraag kun je beter op het forum stellen. Ik kan op het internet zo een twee drie niets vinden. Maar al het materieel zegt niets. Men neemt met lawines liever het zekere voor het onzekere.

Click. Click. Peace

Rogier, bedankt voor deze goede verwoording van onze ervaring en het overleg met de piste dienst. Zo hebben we onze bijdrage kunnen leveren aan het vegroten van de veiligheid van Val Cenis.

sneeuw witje en de 7 bergen

bedankt voor je uitleg en uitzoek werk @rogier.
Fijn om te lezen wat er allemaal achtersteekt en dat ze hoog opnemen om herhaling te voorkomen…

@rogier
Terwijl ik aan het lezen was vroeg ik mij al af of het dan ook wel eens voorkomt dat de pistedienst in problemen komt tijdens het controleren/triggeren van lawines. Nu is dat deels wel beantwoord maar vraag mij wel af of er meer gevallen bekend zijn waar de piste dienst onverwachts in de problemen komt ondanks de enorme kennis en ervaring die deze zullen bezitten?
Ik kan mij niet herinneren dat ik ooit zoiets gehoord/gelezen heb gelukkig, maar kan mij voorstellen dat dit bijna onvermijdelijk is.

@guuskoppes,

Ja, bijv in Les Menuires, bij de allemand lift. Als je in de lift zit kun je ongeveer op een kwart een monumentje zien staan voor twee omgekomen pisteurs. Vind het altijd wel mooi dat dit gedurende de winter keurig schoon gehouden word door de piste preparatie.

En zo zullen er meer voorbeelden zijn

@Guuskoppes Ja. Ongelukken met explosieven en in lawines komen zeker voor. Er zijn zeer dramatische verhalen bekend. Helaas is lawinekunde geen verhaal van zwart-wit.

Click. Click. Peace

@Rogier: perfect gedaan met het navragen ! De uitleg van de pisteurs is duidelijk. Dit voorval, en ook die lawine op de blauwe piste van Tignes (oorzaak nog steeds onbekend ?) maken inderdaad duidelijk dat de omstandigheden momenteel vrij extreem zijn.
Het hooggebergte is inderdaad geen speeltuin. Een ongeluk kan iedereen overal overkomen, maar wilde natuur geeft altijd extra risico’s.
Het zou m.i. niet verkeerd zijn als elke (piste-)wintersporter recco zou dragen. Voor een paar euro plak je die dingen op je skischoen.
De overlevingskansen bij een lawine worden er nauwelijks groter door, maar het bespaart zoekers na een onverhoopte lawine wel veel moeite…

compliment voor het achterhalen van het gebeurde.

vraag die ik heb, niet specifiek aan rogier maar aan de skigemeenschap is hoe we dit verder kunnen verspreiden.

kijkend naar mezelf.
ik erger me altijd aan gesloten pistes
weet dat het nodig is, maar toch de irritatie.
dit maakt mij weer duidelijkheid dat zij verantwoordelijk zijn voor vele levens, maar ik de lat lager leg.

als het mis gaat… mijn fout.
ik verwijt hun niets, maar zo werkt deze claim maatschappij niet

Goed om te lezen wat er precies gebeurd is, mijn interesse was gewekt omdat ik diverse malen in Val Cenis geweest ben. Het is vooral interessant, omdat de eerste reactie is, knal, lawine, dus ze zullen waarschijnlijk een fout gemaakt hebben. Nu blijkt dat dit in ieder geval niet aan de hand was en e.e.a. toevallig min of meer gelijktijdig gebeurde. Gelukkig is de pisteur ook met de schrik vrijgekomen.

Respect en dank voor de pistedienst en uitraard alle andere mensen die onze geliefde wintersport mogelijk maken!

met die extreme wisselende weersomstandigheden blijft het altijd oppassen in de bergen…ook voor de pisteurs dus. Die moeten alleen maar zorgen dat de pistes zo goed als mogelijk veilig blijven met soms zelfs met gevaar voor hun eigen leven. Daar betaal je tenslotte ook voor he.

*bericht bewerkt door C46 op 10 mrt 2017 20:15

compliment voor het achterhalen van het gebeurde.

vraag die ik heb, niet specifiek aan rogier maar aan de skigemeenschap is hoe we dit verder kunnen verspreiden.

kijkend naar mezelf.
ik erger me altijd aan gesloten pistes
weet dat het nodig is, maar toch de irritatie.
dit maakt mij weer duidelijkheid dat zij verantwoordelijk zijn voor vele levens, maar ik de lat lager leg.

als het mis gaat… mijn fout.
ik verwijt hun niets, maar zo werkt deze claim maatschappij niet

sylviaknoops op 10 mrt 2017 19:43

Het probleem is dat je niet alleen jezelf in gevaar kan brengen maar potentieel ook anderen die zich daar niet vrijwillig aan hebben blootgesteld. Ook kunnen pistes gesloten zijn door andere redenen dan een instabiel sneeuwdek waardoor het gewoon onverantwoord is om mensen hier te laten skiën, vooral omdat bijna alleen locals de echte gevaren kunnen inschatten, en de overige 99,9% dus niet.

Je kan dus zeggen dat je bereid bent dit risico te nemen maar hoogstwaarschijnlijk kan je het zelf niet goed inschatten. Dan is een beetje ergernis een stúk beter dan een zwaargewonde ietwat naïeve wintersporter.

Wat mij niet duidelijk is of Sandra de lawine zelf heeft zien schuiven of dat deze er al lag?

In het begin staat:
Toen ze weer doorskiede hoorde ze een keiharde doffe knal. Gevolgd door de geur van kruitdampen. Een paar bochten verder lag er een flinke lawine op de piste.
Later staat: Maar hoe kan het dan dat er skiërs onderweg waren en dat deze na een knal een lawine over de piste zagen schuiven?

Was het echt zo close of viel het nog mee?

Ik vind wel dat dit voorval niet te veel moet worden gedramatiseerd of dat er beschuldigingen of verwijten naar de pistedienst worden geuit. Ik denk dat in welk land dan ook alle pistediensten zo zorgvuldig mogelijk werken en hun uiterste best doen om het gebied zo veilig mogelijk te maken. Maar gezien de complexiteit van de materie rondom lawines is er altijd een restrisico. Door op wintersport te gaan, accepteer je eigenlijk dit risico en zal je daar ook naar moeten gedragen zodat je dit risico niet vergroot voor jezelf en anderen. Door oog te hebben voor wat er om je heen gebeurt, zelf geen risico’s te veroorzaken en te anticiperen op risico’s kan je de kans op een ongeval verder beperken.
(ik bedoel hier overigens niet mee dat Sandra en haar metgezellen iets te verwijten valt, integendeel door dit te melden is dit een mooi leermoment voor velen)

Ook maakt het duidelijk dat ondanks alle kennis en ervaring van de pisteur, er iets totaal onverwachts is gebeurd. Dit was ook het geval in Tignes met het ongeluk onder de Toviere (skileraar met 3 leerlingen) en diverse andere ongevallen dit jaar. Ik lees vaak op deze site: “ga alleen off piste als je goede kennis van zaken hebt en het gebied kent of neem een gids mee”. Dit is dus duidelijk geen garantie.

Wat ook blijkt is dat de lawine is veroorzaakt door een skiër die langs /boven de piste off-piste was (die daar beroepsmatig en uit voorzorg was). Dit is een situatie die tijdens de openingsuren veelvuldig en eigenlijk continue voorkomt door alle skiërs die her en der off-piste gaan en dus een heel hoog risico creëren voor de andere skiërs. En ik vind dat een kwalijke zaak.

*bericht bewerkt door Marko2 op 11 mrt 2017 11:12

Petit combe wordt daar regelmatig stukje off piste afgesneden om via de bleue du lac verder af te dalen. Hadden ze hem niet afgeschoten dan was Termignon groot nieuws geworden die dag waarschijnlijk. Gelukkig goed afgelopen voor Sandra en haar man. Blijkbaar toch onzekerheid en nerveusiteit onder de pisteurs?

@denniski Nee ik denk niet zoveel nerveusiteit en ooki geen onzekerheid. Maar de bergen zijn niet altijd 100% zwart/wit ;-)

*bericht bewerkt door Rogier op 11 mrt 2017 18:01

Click. Click. Peace

@denniski Nee ik denk niet zoveel nerveusiteit en ooki geen onzekerheid. Maar de bergen zijn niet altijd 100% zwart/wit ;-)

Rogier op 11 mrt 2017 17:30

:-)

Interessant en goed speurwerk; te vaak leest men deze winter in dagbladen over lawines op de piste. Maar zelden het ganse verhaal.

@Marko2 Ik hoop dat je het blog niet als verwijt naar de pistensdienst hebt gelezen. Ook wilde ik juist door uitleg te geven het verhaal minder dramatisch maken.

Verder is met het opstap gaan met een pro geen garantie. Net als dat gaan duiken met een duikinstucteur geen garanti is dat er geen ongeluk kan gebeuren. Maar het is wel een manier om de kans op een ongeluk heel erg veel kleiner te maken. En de kans op een goede afloop van een ongeluk enorm te vergroten als het noodlot toeslaat.

Click. Click. Peace

@rogier Nee, jou stukje was juist verhelderend en erg leuk dat je het helemaal hebt uitgezocht. Bij het plaatsen van de foto door Sandra in het andere topic werd er redelijk fel gereageerd door sommigen.
Het was ook goed om te horen dat ze in Val Cenis ook waren geschrokken en een goede verklaring hadden.
Ongelukken zijn helaas vaak een samenloop van omstandigheden en toevalligheden. Ik bedoelde ook dat hoe goed mensen of organisaties hun best ook doen, er soms toch wat fout kan gaan.

Over het op stap gaan met een pro, natuurlijk heb je gelijk dat je beter of bent met een pro. Mijn zoon gaat ook regelmatig met een stage “hors piste” mee van de ESF. naast het skien zelf, kregen zij kregen zij ook les in het opzoeken van mensen en het sonderen, etc.
En … iedereen had een lawinerugzak, er ging een arva mee en een portofoon. Ik denk dat als zo’n rugzak verplicht zou zijn gesteld bij off piste skien, er de afgelopen weken toch wat minder doden waren gevallen. Maar het is natuurlijk geen wondermiddel.

Er zijn gewoon omstandigheden dat je beter niet off piste kan gaan en moet je wel die disipline op kunnen brengen. Met name de ongelukken vorige week waren eigenlijk onnodig als het tot de mensen was doorgedrongen dat niveau 4 op 5 dus levensgevaarlijk is.

Helder verhaal en informatief ook om te lezen.
Hoop volgende week in dit gebied te kunnen gaan skiën met goede sneeuw condities en “de plek des onheils” nog eens real live te zien.

LA NORMA😍☃️

[mention="1032Het zou m.i. niet verkeerd zijn als elke (piste-)wintersporter recco zou dragen. Voor een paar euro plak je die dingen op je skischoen.
De overlevingskansen bij een lawine worden er nauwelijks groter door, maar het bespaart zoekers na een onverhoopte lawine wel veel moeite…

JWzwb op 10 mrt 2017 19:31

Wat is dit?
Waar kan je dit vinden?

Recco is een zendplaatje die de bergredding met een speciaal zoekapparaat kan vinden. Het zit al in veel kleding, en veel winkels verkopen het als plakkers.

Voor off-piste is het niet voldoende, in de freeride-scene wordt gezegd het is ideaal om lijken te vinden, maar zo op de piste waar een lawinepieps dragen wat ver gaat als je alleen op de piste blijft is het niet onhandig om er een op te hebben. Anders gezegd er is geen reden om het niet te doen.

Click. Click. Peace
Sneeuwalarm

Ontvang gratis een sneeuwalarm per e-mail van jouw bestemming in aanloop naar je wintersport vakantie! De meldingen stoppen automatisch na je vakantie.

Plaats een reactie